Judo
Het Judo kan worden gekarakteriseerd als vechtsport welke bestaat uit vormen van het contactgevecht (beide deelnemers pakken elkaar vast), waarbij het doel is de trainingspartner naar de grond te brengen (werpen) en op de grond onder controle te houden. Hierbij wordt bij het elkaar vastpakken gebruik gemaakt van de kleding. Door regelgeving is het gevecht van zijn gevaarlijke handelingen ontdaan. Het is een vorm waarbij op een speelse en veilige manier gestoeid kan worden. Met invoering van een puntensysteem is het Judo uitstekend geschikt voor beoefening in competitieverband. Kano heeft met name die technieken uit de oude Jiu-Jitsu scholen geïntegreerd en aangepast die op dit onderdeel van het gevecht betrekking hebben. Oorspronkelijk heeft het gebruik van slagen, stoten en schoppen ook nog deel uitgemaakt van het Judo. Deze zijn echter nu uit het programma verwenen.
De begrippen Ju en Jiu zijn identiek, ze betekenen soepel, flexibel. Jitsu betekent “kunst”, de aanduiding, Do staat voor “weg”. Het ultieme doel van het judo is het perfectioneren van jezelf door het volgen van de weg van Ju. De gedachte hierbij was dat het voortdurend oefenen van vaardigheden door moeizame en langdurige training leidt tot het perfectioneren van jezelf. Dit perfectioneren had niet als primair doel, vaardig te worden in het winnen van een gevecht, maar het fysiek en mentaal verbeteren van jezelf.
De doelstellingen van Jigoro Kano komen tot uitdrukking in een tweetal door hem geformuleerde principes, het eerste is een technisch principe, het tweede een moreel principe:
Seiryoku-Zen’yo = maximale doeltreffendheid met een minimum aan inspanning;
Jita-Kyoei = gemeenschappelijk welzijn.
In het eerste principe komt het principe van Ju in naar voren. Trek als je wordt geduwd, duw als je wordt getrokken, maak gebruik van de kracht van de tegenstander.
De ontwikkelingen in het judo hebben niet stilgestaan. Inmiddels is judo uitgegroeid tot de grootste Oosterse vechtsport in de wereld en is al sinds 1964 een Olympische wedstrijdsport. Judo wordt in nagenoeg alle landen op de wereld beoefend.
De principes, zoals geformuleerd door Jigoro-Kano zijn inmiddels wat naar de achtergrond geraakt. Het winnen van de wedstrijd is het belangrijkste doel geworden. Het Judo is echter nog steeds een bij uitstek fysiek en mentaal vormende sport, dit komt door:
de afwezigheid van gevaarlijke technieken,
het appelleren aan de natuurlijke stoeidrift,
het leren omgaan met winnen en verliezen en
het leren respecteren van het welzijn van de ander.
Vooral voor de jeugd waarbij, voortbouwend op de natuurlijke stoeibehoefte van kinderen, naast fysieke vaardigheden ook sociale competenties zich ontwikkelen. Dit is weer volledig in overeenstemming met het Judo zoals Kano dit had bedoelt.
Traditionele vormen van het jiu-jitsu zijn binnen het judo blijven bestaan in de vorm van traditionele Kata (vaste vormen). Deze vormen worden echter alleen nog beoefend door hooggegradueerde judo-beoefenaren en staan in het algemeen wat minder in de belangstelling van de wedstrijdgerichte Judoka.
Aikido
Een andere moderne loot aan de jiu-jitsu stam is het Aikido. De stichter van het moderne Aikido is Uyeshiba-Morihei. Hij heeft niet alleen veel jiu-jitsu scholen met als specialiteit ongewapend vechten bestudeert maar ook het Ken-Jitsu (zwaard) en So-Jitsu (speer). Vooral op wat latere leeftijd kwam hij tot het inzicht dat winnen en verliezen niet belangrijk zijn. Winnen is slechts relatief, als een mens steeds blijft vechten om te winnen wordt hij uiteindelijk toch verslagen. Uyeshiba begreep dat het echte gevecht in het leven is het overwinnen van beperkingen door kleinzieligheid, ambities en zelfzuchtigheid. Met deze inzichten, gecombineerd met de door hem verworven fysieke vaardigheden creëerde hij een unieke vechtkunst, waarbij het doel was, in harmonie te komen met anderen, een geïntegreerd en uitgebalanceerd mens te worden.
Het aikido wordt gekenmerkt door een heel specifiek gebruik van kracht. De technieken van aikido zijn geen conflict van tegengestelde krachten of krachtmeting. Aikido verlengd de rechtlijnige aanvalsbeweging in cirkelvormige bewegingen waarbij gebruik wordt gemaakt van de dynamiek van de aanval. Door het verlengen van de aanval en de optredende centrifugaal krachten wordt de tegenstander uit balans gehaald. Het Aikido kent technieken om de tegenstander naar de grond te brengen en technieken om te controleren. Het Aikido is een spel van aanval en verdediging, waarbij ook wapens (zwaard en stok) worden gebruikt. Gebruik van Atemi is nog slechts symbolisch.
Zowel het aikido als het judo zijn levende vechtkunsten, enerzijds gebaseerd op oeroude vechttechnieken , anderzijds nog steeds in ontwikkeling en onderhevig aan nieuwe inzichten. Binnen het aikido en het judo zijn met name werptechnieken (Nage-Waza), controletechnieken (Osae-Waza), verwurgingtechnieken (Jime-Waza) en klemtechnieken op gewrichten (Kansetsu-Waza) geperfectioneerd. Daarnaast hebben ze weliswaar beiden hun eigen inzichten met betrekking tot bewegingsprincipes maar zijn ze toch gebaseerd het principe van Ju, een soepele en flexibele opstelling in het gevecht, beide op hun eigen wijze.
Het gebruik van slagen, stoten en schoppen is bij de beide moderne jiu-jitsu vormen een ondergeschoven kindje geworden. Het moderne Karate biedt hier veel meer kwaliteit.
Wat er geworden is van de traditionele jiu-jitsu-vormen
Veel van wat er was, is overgegaan en verder ontwikkeld in Judo en het Aikido. In Japan bestaan nog een aantal traditionele jiu-jitsu scholen. Hun aantal is klein evenals het aantal beoefenaren. We vatten deze oude stijlen over het algemeen samen onder de naam Ko-Ryu-Jiu-Jitsu.
Deze jiu-jitsu stijlen bevatten verdedigingsvormen, veelal tegen aanvalsvormen met traditionele wapens, bestaand uit vaste aanvals- en verdedigingspatronen (Kata). Deze stijlvormen worden beoefend in de traditionele kleding, de Hakama. Voor de liefhebbers van het traditinele jiu-jitsu zijn deze stijlvormen zeker het bestuderen waard. In Nederland bestaan nog enkele scholen waar het Ko-Ryu-Jiu-Jitsu wordt beoefend. Eens per jaar komen alle traditionele scholen van Japan bij elkaar om hun technieken te demonstreren (Kobudo-Shinko-Kai). Bijna alle Bu-Jitsu scholen zijn hier vertegenwoordigd. Hierbij worden dan ook traditionele jiu-jitsu technieken gedemonstreerd. Dit evenement is een eerbetoon aan de klassieke feodale krijgskunsten die in Japan als cultureel erfgoed in ere worden gehouden.
